Spring naar content
Exclusief voor leden

LHV-leidraad Patiënten met psychiatrische stoornis en Wlz-indicatie

Heeft een patiënt vanwege een psychiatrische stoornis blijvend behoefte aan permanent toezicht? Of aan 24 uur per dag zorg in de nabijheid? Sinds 2021 hebben deze patiënten recht op zorg uit de Wet langdurige zorg (Wlz). Deze patiëntengroep woont in toenemende mate geclusterd in een (kleinschalige) woonzorginstelling. Op deze pagina lees je waar je als huisarts rekening mee moet houden en welke keuzes je hebt.

De uitleg op deze pagina is gemaakt op basis van de LHV-leidraad Algemene medische zorg voor patiënten met een psychiatrische stoornis met Wlz-indicatie. Deze leidraad kunt u gebruiken voor:

  • Overleg met de woonzorgvoorziening
  • Om in te schatten hoe de instelling de zorg heeft geregeld
  • Te bepalen of u met een instelling in zee wilt gaan

Op korte termijn publiceren wij ook een modelovereenkomst voor het maken van afspraken tussen huisartsen en woonzorginstellingen.

Wlz-zorg is geen basisaanbod huisartsenzorg

De zorgbehoefte en zorgzwaarte van patiënten die onder de Wlz vallen stellen aanvullende eisen aan de expertise en kennis van zorgverleners. Zowel op verpleegkundig, verzorgend en medisch vlak. Dit overstijgt het basisaanbod van de huisartsenzorg. Het bieden van deze zorg is daarom geen basis huisartsenzorg en is dus geen verplichting voor huisartsen om te bieden.

Als huisarts kun je er wel voor kiezen om zorg te bieden aan deze patiënten, bijvoorbeeld in kleinschalige woonzorgvoorzieningen. Voorwaarden zijn wel:

  • dat je daarvoor de deskundigheid en capaciteit heeft
  • én dat de (organisatorische) randvoorwaarden goed geregeld zijn

Uitleg per woonsituatie van de patiënt

De woonsituatie is bepalend voor jouw rol als huisarts in de zorg voor deze patiënten. We hebben per woonsituatie aangegeven:

  • of deze zorg onder het basisaanbod huisartsenzorg valt
  • wie er verantwoordelijk is voor de zorg
  • welke randvoorwaarden er zijn als je ervoor kiest om in deze situatie zorg te verlenen
  • en hoe het zit met de financiering

Woonsituatie patiënt

Is hier sprake van basisaanbod huisartsenzorg?
Nee. Veelal verhuizen patiënten naar een kleinschalige woonzorgvoorziening vanwege de behoefte aan 24-uurs aanwezigheid van een professioneel care team. Dit maakt de (medische) zorg die nodig is vergelijkbaar met de (medische) zorg die nodig is in een intramurale setting. De medische zorg die hier nodig is, is in de basis niet meer des huisarts en valt daarom niet onder het basisaanbod van de huisarts. Als je als huisarts ervoor kiest een rol te spelen in deze zorg, dan doe je dat als aanvullend aanbod.

Verantwoordelijkheid voor de zorg:
Het is de verantwoordelijkheid van de woonzorgvoorzieningen om de medische zorg te organiseren en te waarborgen, zowel overdag als in de avond-, nacht- en weekenduren. Dit vereist kennis en expertise bij betreffende woonzorgvoorziening over wat er nodig is en bij de artsen die de medische zorg gaan leveren.
Kies je ervoor om zorg te leveren aan patiënten van deze woonzorgvoorziening, dan staan deze patiënten ingeschreven bij jou als huisarts en ben jij dus verantwoordelijk voor de huisartsgeneeskundige zorg.
Als je als huisarts ingaat op een verzoek van een woonzorgvoorziening om een deel van de zorg op je te nemen, verzeker je er dan van dat de voorziening aan de benodigde randvoorwaarden voldoet.

Randvoorwaarden:
Je kunt er als huisarts voor kiezen om wel de huisartsgeneeskundige zorg te leveren in een woonzorgvoorziening. Ons advies is dat alleen te doen als aan de volgende randvoorwaarden worden voldaan:

  • Een psychiater is beschikbaar als hoofdbehandelaar, voor (mede)behandeling en/of voor consultatie. Dit betekent dat 24/7 een psychiater als hoofdbehandelaar bereikbaar en inzetbaar is.
  • Je aanbod aan de woonzorgvoorziening gaat niet ten koste van het basisaanbod dat je levert aan je bestaande patiëntenpopulatie. Je moet de benodigde extra tijd en ruimte hebben en je bekwaam voelen.
  • Je beperkt je tot de huisartsgeneeskundige zorg: de gebruikelijke (acute) generalistische medische zorg zoals omschreven in het LHV aanbod huisartsgeneeskundige zorg.
  • Je kunt alleen verantwoordelijk zijn voor de (acute) algemene medische zorg (= huisartsgeneeskundige zorg) overdag. Bij afwezigheid overdag zorg je ervoor dat een waarnemer de zorg overdag overneemt. Ook zorg je voor een goede informatieoverdracht voor in de ANW, met toestemming van de patiënt.
  • De kleinschalige woonzorginstelling heeft de (acute) medische zorg in de ANW georganiseerd. Dit kan bijvoorbeeld met de huisartsenpost, mits hierover met de huisartsenpost afspraken zijn gemaakt.
  • De woonzorginstelling draagt zorg voor voldoende competent verzorgend en – indien nodig – verplegend personeel. Je moet ervan uit kunnen gaan dat deze patiënten de verzorging en verpleging krijgen die zij nodig hebben en dat taken niet onnodig op jouw bord terecht komen en dat de zorg die je indiceert ook wordt geleverd door de instelling.
  • De woonzorginstelling voelt zich eindverantwoordelijk voor het organiseren van de medische zorg voor die patiënt voordat een patiënt wordt opgenomen. Er zijn tussen huisarts en kleinschalige woonzorginstelling adequate schriftelijke afspraken gemaakt om de noodzakelijke randvoorwaarden die hierboven zijn genoemd te waarborgen. Deze afspraken worden vastgelegd in een overeenkomst (de LHV publiceert binnenkort een modelovereenkomst voor de situatie).

Wat als de instelling niet aan de randvoorwaarden voldoet, nadat je al een overeenkomst heeft gesloten? Ga dan in gesprek met de instelling. Levert dat niets op, dan kun je besluiten de overeenkomst met de instelling en de behandelingsovereenkomst met de individuele patiënten (met inachtneming van de KNMG-richtlijn Niet-aangaan of beëindigen behandelingsovereenkomst) op te zeggen. De instelling is te allen tijde eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en het organiseren van de zorg rondom de patiënt, niet de huisarts. Dat volgt uit de Wet Kwaliteit en Klachten Zorg (Wkkgz).

Financiering en declareren:
Als de patiënt met Wlz-indicatie verblijft in een kleinschalige woonzorgvoorziening zonder behandeling, dan maakt de medische zorg geen deel uit van het Wlz-pakket, maar wordt deze gefinancierd vanuit de Zorgverzekeringswet.
Kies je ervoor om zorg te leveren aan patiënten van deze woonzorgvoorziening, dan staan deze patiënten ingeschreven bij jou als huisarts. Je declareert de door jou geleverde zorg bij de zorgverzekeraar van de patiënt, omdat de financiering vanuit de Zorgverzekeringswet gaat.

Is hier sprake van basisaanbod huisartsenzorg?
Nee, de zorg die hier nodig is, is geen basisaanbod huisartsenzorg. Voor patiënten die hier verblijven, is de medische zorg onderdeel van het Wlz-pakket.

Verantwoordelijkheid voor de zorg:
Als een patiënt is opgenomen in een Wlz-instelling met behandeling, dan maakt de medische zorg uit van het Wlz-pakket en staat de patiënt niet (langer) ingeschreven bij een huisarts. De huisarts is dan dus niet verantwoordelijk voor de medische zorg. De instelling is verantwoordelijk voor het leveren of organiseren van de (generalistische) medische zorg.

Financiering en declareren:
Als je als huisarts toch in enige vorm zorg biedt aan patiënten in deze situatie, dan kun je die zorg niet declareren bij de zorgverzekeraar van de patiënt. Je maakt dan met de zorginstelling afspraken over het leveren en het declareren van de door jou geleverde zorg.

Let op: je kunt in deze situatie ook niet meer het inschrijftarief declareren. Twijfel je over de situatie van een patiënt? Via de Wlz raadpleegfunctie van VECOZO kun je nagaan of een patiënt een Wlz-indicatie heeft en of er sprake is van een opname voor verblijf en behandeling. Of je kunt dit navragen bij de betreffende instelling waar de patiënt verblijft.
De LHV wil dat huisartsenpraktijken automatisch een signaal krijgen als een patiënt die bij hen staat ingeschreven wordt opgenomen in een Wlz-instelling voor verblijf en behandeling. Daarvoor is een wetswijziging nodig. We zijn daarover in overleg met het ministerie van VWS.

Is hier sprake van basisaanbod huisartsenzorg?
Ja. Als huisarts lever je in dit geval voor patiënten die bij je staan ingeschreven het basisaanbod huisartsgeneeskundige zorg. Dit gaat nadrukkelijk over patiënten in de thuissituatie (dus niet geclusterd, met 24/7 begeleiding). De zorg voor deze patiënten levert je in samenhang met ggz-professionals in de wijk en eventuele mantelzorg van familie/naasten.

Verantwoordelijkheid voor de zorg:
Als huisarts ben je verantwoordelijk voor het basisaanbod huisartsgeneeskundige zorg, zoals je dat bent voor alle patiënten die bij jou op naam staan ingeschreven.
Als thuis wonen niet langer verantwoord is, moet er op korte termijn een intramurale plek voor de patiënt beschikbaar zijn.

Randvoorwaarden:
Specifiek voor deze patiëntengroep gelden als voorwaarden:

  • Er is een psychiater beschikbaar voor de (Wlz)zorg waarop de patiënt recht heeft vanuit de Wlz-indicatie.
  • Er is goede afstemming mogelijk met de aanbieders van de Wlz-behandeling. Dit is vooral extra belangrijk in het geval van een modulair pakket thuis (MPT) en een PGB, omdat de coördinatie niet automatisch is belegd bij een instelling.

Daarnaast gelden hier de algemene randvoorwaarden:

  • De patiënt woont in het zorggebied van de huisarts.
  • De huisarts heeft tijd om de huisartsgeneeskundige zorg te leveren. Als het gaat om de inschrijving van een nieuwe patiënt, dan betekent dit dat de huisartsenpraktijk ‘open’ is voor nieuwe patiënten.
  • De huisarts is bekwaam (en bevoegd) om de zorg te leveren die nodig is (Wet BIG). Dit betekent dat huisartsen alleen verantwoordelijk kunnen zijn voor medische zorg die binnen hun competentiegebied valt.

Financiering en declareren:
Je declareert het inschrijftarief en de zorg voor deze patiënt(en) op dezelfde manier als voor de andere patiënten die bij je op naam staan ingeschreven.

Vragen of juridisch advies?

Heb je vragen, wil je juridisch advies of loop je in de zorg voor deze patiëntengroep ergens tegenaan? Neem dan contact met ons op via lhv@lhv.nl of 085 04 80 000. Wij geven je graag advies en willen ook een goed beeld krijgen van de situaties in de praktijk.