Ggz in de praktijk

Je hebt als huisarts een sleutelrol voor je patiënten met psychische klachten, als vertrouwensarts, eerste aanspreekpunt, poortwachter en behandelaar. Veel psychische klachten worden immers als eerste aan je gepresenteerd.

Je levert basis huisartsgeneeskundige zorg aan je patiënten met psychische, psychosomatische, of psychosociale problematiek. Je maakt een inschatting van de aard en ernst van de problematiek van jouw patiënt. Zo mogelijk behandelt en begeleidt je – met ondersteuning van de POH-ggz – de patiënt zelf binnen de huisartsenzorg. Dat geldt voor patiënten met lichte en veelvoorkomende aandoeningen. Wat betreft psychische en sociale problemen zijn dat in de huisartsenpraktijk vooral angstklachten en depressieve gevoelens. Patiënten met meer complexe psychische aandoeningen verwijs je – in overleg met de patiënt – door naar andere zorgverleners in de basis ggz of gespecialiseerde ggz.

Uitgangspunt is dat je alléén huisartsenzorg biedt. Niet meer en niet minder, ook voor je patiënten met een psychische klacht of aandoening.

Bekijk ook het NHG-dossier over ggz.

Je kunt ervoor kiezen om in de praktijk binnen de huisartsgeneeskundige zorg, aanvullend aanbod te organiseren voor jouw patiënten met psychische problematiek. Dat kan op twee manieren:

• Programmatische zorg voor patiënten met specifieke psychische klachten, of aandoeningen. Zoals voor patiënten met een matig ernstige depressie, of angststoornis (bijvoorbeeld ondersteunende gesprekstherapie).
• Begeleiding van chronische psychiatrische patiënten in een stabiele fase, in nauw overleg met de behandelaar in de basis of gespecialiseerde ggz. Hierbij zijn randvoorwaarden essentieel, zoals goede samenwerkingsafspraken met de ggz. Zodat bij verergering van de klachten of crisis, onmiddellijke consultatie of behandeling binnen de ggz mogelijk is. Ben of voelt je je onbekwaam om de begeleiding van deze patiënt(en) op je te nemen? Dan verwijs je voor de begeleiding door naar de ggz.

De POH-ggz heeft een belangrijke rol bij de uitvoering van aanvullend aanbod.

Het aantal patiënten met (licht) psychische klachten neemt de laatste jaren sterk toe. Daarom werken jullie intussen bijna allemaal met een POH-ggz in het team. Naar grote tevredenheid!

De POH-ggz biedt huisartsenzorg aan patiënten met lichte ggz-problematiek. Dat gebeurt volgens de richtlijnen van het NHG. Daardoor kun je veel meer patiënten laagdrempelig helpen, in de huisartsenpraktijk. Bekijk hier het functieprofiel POH-ggz.

De POH-ggz kan bijvoorbeeld ondersteuning bieden bij:

• Probleemverheldering
• Opstellen en bespreken vervolgstappenplan
• Geven van psycho-educatie
• Begeleiding of ondersteuning van zelfmanagement
• Interventies gericht op verbetering in functioneren van de patiënt
• Geïndiceerde preventie
• Zorggerelateerde preventie
• Terugvalpreventie

Het is belangrijk dat de POH-ggz enkel huisartsenzorg biedt, ook aan patiënten met psychische klachten. Wees daar als begeleidend huisarts alert op. Wanneer een POH-ggz de grenzen van huisartsenzorg overschrijdt, zitten daar risico’s aan. Je bent als supervisor dan verantwoordelijk en aansprakelijk.

Omdat de functie van POH-ggz zich de laatste jaren snel heeft ontwikkeld, krijgen wij regelmatig vragen over de rol en juridische aspecten. In deze video leggen we het je uit (accepteer cookies om de video te bekijken):

Nieuwe categorieën ggz complexiteit – geen consequenties voor huisartsen

Per 1 januari 2022 wordt het Landelijk Kwaliteitsstatuut GGZ (LKS) geïmplementeerd. Het LKS beschrijft kwaliteitsnormen waaraan GGZ-aanbieders in de curatieve GGZ moeten voldoen. Het LKS onderscheidt vier categorieën complexiteit van situaties (A, B, C en D) waartoe een zorgproces kan behoren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen laagcomplexe en hoogcomplexe problematiek en laagcomplex en hoogcomplex zorgaanbod. De implementatie van het LKS en de indeling in complexiteit zijn alleen van toepassing op de GGZ en hebben geen gevolgen voor de huisartsenzorg. Voor huisartsen blijven de reeds bestaande verwijsafspraken met de GGZ van toepassing .

Als je patiënt meer nodig heeft dan huisartsenzorg, verwijs je door naar maatschappelijk werk, de generalistische basis ggz, of de gespecialiseerde ggz. Bekijk hier de richtlijnen voor samenwerking tussen huisartsen en ggz, die het NHG samen met de ggz-partijen heeft opgesteld. Deze richtlijn is ook een goed uitgangspunt voor een regionaal gesprek tussen huisartsenzorg en ggz partijen.

Voor verwijzing naar de ggz geldt:

• Je maakt bij verwijzing de inschatting of de patiënt het beste geholpen wordt in de generalistische basis ggz, of in de gespecialiseerde ggz. En je verwijst naar de betreffende zorgaanbieder.
• Voor de ggz hoef je geen indicatie voor de zorgzwaarte te geven. Je hoeft als huisarts dus niet aan te geven of een patiënt een kort, middel, intensief of chronisch traject in de ggz nodig heeft. Die inschatting maakt de zorgverlener in de ggz.
• Als de patiënt wordt overgedragen van de generalistische basis ggz, naar de gespecialiseerde ggz – en omgekeerd – is daarvoor geen doorverwijzing van je als huisarts nodig. Een melding aan jou volstaat.

Verwijs je een patiënt door naar de ggz, maar is er een wachtlijst? Jouw patiënten kunnen dan bij hun zorgverzekeraar terecht, voor zorgadvies en wachtlijstbemiddeling. De zorgverzekeraars zijn daarvoor een gezamenlijk platform gestart: www.mijnzorgverzekeraar.nl. Je kunt patiënten daarnaar verwijzen.

Verwijsbrief
Het NHG heeft een richtlijn voor informatie-uitwisseling tussen huisarts een ggz. Het is van belang dat je als huisarts een duidelijke vraag formuleert aan de ggz, zie daarvoor de richtlijn voor de inhoud van de verwijsbrief. In de digitale envelop die daarbij hoort staan de gegevens die nodig zijn voor de ggz-aanbieder en de zorgverzekeraar voor de administratieve afhandeling. De zorgverzekeraar heeft dus niet de gehele verwijsbrief nodig.

Het NHG organiseert met Zorgdomein de invoering van de envelop en verwijsbrief in alle HIS’en. Veel velden worden dan automatisch door het HIS ingevuld.

Het kan ingewikkeld zijn wanneer je als huisarts vervolghulp zoekt voor een patiënt bij wie zowel psychische problemen als problemen met middelengebruik spelen. Hoe krijgt de patiënt de juiste hulp voor beide problemen? En naar welke instantie moet je dan eerst verwijzen: de verslavingszorg of de ggz?

We horen ook dat verslavingszorg en ggz-instellingen daarbij soms naar elkaar verwijzen of onterecht de patiënt terugverwijzen naar de huisarts. In de ‘stuurgroep Toegankelijkheid en wachttijden ggz’ hebben we daarom een factsheet ontwikkeld om duidelijk te maken waarnaar te verwijzen en wie de zorg dan oppakt. Het is een hulpmiddel voor jou als huisarts dat laat zien welk verwijsadvies passend is bij de verschillende typen middelengebruik en psychische problematiek.

Ook kun je de zorgaanbieder waarnaar je verwijst wijzen op dit hulpmiddel, mochten zij de zorg ten onrechte niet oppakken, terwijl dat wel de bedoeling is.

Download het Hulpmiddel verwijzing bij middelengebruik en psychische problematiek

• Je verwijzing is nodig in de volgende situaties:
  • Bij de start van diagnostiek en behandeling in de generalistische basis-ggz dan wel gespecialiseerde ggz.
  • Bij de gespecialiseerde ggz: bij een terugval van dezelfde zorgvraag na 365 dagen.
  • Bij de generalistische basis-ggz: na het verstrijken van 365 dagen in zorg (met uitzondering van chronische patiënten) en wanneer sprake is van een nieuwe zorgvraag.

• De wachttijd voor de patiënt tussen het moment van aanmelden bij de ggz-aanbieder en de intake bij de ggz-aanbieder heeft geen invloed meer op de geldigheid van de verwijzing door de huisarts. De enige termijn die hierin nog speelt, is tussen het moment van het geven van de verwijzing en het moment dat de patiënt zich aanmeldt bij de ggz-aanbieder. Tussen het schrijven van de verwijzing en het aanmelden mag niet meer dan 9 maanden (275 dagen) zitten.
• Bij doorverwijzing binnen de ggz hoeft de huisarts geen verwijsbrief te maken.
• Er staat ook duidelijker in beschreven dat de ggz de huisarts op de hoogte zal brengen wanneer zij bij een patiënt een behandeling start en beëindigt, en in sommige situaties ook tussentijds.

Een ggz-behandelaar zou dus alleen in de hierboven genoemd situaties huisartsen kunnen vragen om een verwijzing. Word je toch in een andere situatie gevraagd om een (nieuwe) verwijzing te maken? Meldt dan aan de ggz-behandelaar dat dat volgens deze afspraken niet meer hoeft. Alle ggz-aanbieders vallen onder deze afspraken.

Deze afspraken zijn een vervolg op de eerdere gemaakte afspraken uit 2017, van de branche- en beroepsverenigingen uit de ggz en uit de huisartsenzorg en de zorgverzekeraars.