Praktijkverhaal Zeeland: ‘Huisartsentekort vraagt strategische aanpak, geen losse acties’
Zeeland zette zich met de Vakantiedokter op de kaart. Maar het is slechts een van de acties van de Zeeuwse Huisartsen Coöperatie (boven de Westerschelde), Nucleuszorg (Zeeuws-Vlaanderen) en de LHV-afdeling Zeeland/Zuid-Holland Zuid tegen het huisartsentekort. Het verhaal van Marian van der Hooft, projectleider Opvolging & Vestiging, over de Zeeuwse aanpak.
In Zeeland is al lang duidelijk dat er iets gedaan moet worden aan het groter wordende tekort aan huisartsen. De regionale huisartsenorganisaties zetten daarom samen in op actie op diverse fronten. In samenwerking met onder andere de provincie vindt werving en promotie plaats op breed Zeeuws niveau. Door middel van scenariobijeenkomsten worden huisartsen gemotiveerd om na te denken over het aantrekkelijk maken van hun praktijk en samenwerkingsverbanden.
Hoe zorgen we ervoor dat alle regio’s voldoende huisartsen hebben? Wij lobbyen hard bij de landelijke en regionale beleidsmakers en politiek. Er zijn ook dingen die je als huisarts zelf kunt doen. In deze interviewreeks lees je welke stappen jouw collega-huisartsen en hun lokale partners zetten, om maatregelen te treffen in hun regio.
Hoe zit het met het huisartsentekort in jullie regio?
“De komende jaren gaan er in Zeeland heel wat huisartsen tegelijk met pensioen. De meeste van hen zijn fulltime werkende solisten. Een groot deel van de startende huisartsen wil parttime werken. Dat betekent dat voor elke huisarts die weggaat, twee of drie opvolgers nodig zijn. We hebben berekend dat er de komende vijf jaar zo’n 100 nieuwe huisartsen nodig zijn. Toen we dat drie jaar geleden zagen aankomen, beseften we dat we iets moesten doen.”
Subsidie voor gezamenlijke aanpak
“We kwamen er al snel achter dat het huisartsentekort een structurele en gecoördineerde aanpak vraagt. We hebben samen met Nucleuszorg, de andere Zeeuwse huisartsencoöperatie, een projectplan gemaakt en een subsidieverzoek ingediend bij Versterking Eerstelijn Zuid-Nederland (VEZN). In 2019 zijn we van start gegaan. Eerst voor twee jaar, inmiddels is subsidie aangevraagd voor nog twee jaar.”
Werving en promotie
“Het project heeft drie speerpunten. Het eerste is werving en promotie. Onze boodschap is dat Zeeland een prima provincie is om te wonen en te werken. In dit kader hebben we bijvoorbeeld de Vakantiedokter bedacht. We vragen waarnemend huisartsen om in de zomer een week dienst te doen als vakantiedokter en bieden daarbij een vakantiehuis aan. Daarmee krijgen waarnemers de kans om Zeeland te ontdekken, tegelijkertijd ontlasten we de reguliere huisartsenzorg.”
“Daarnaast bieden we huisartsen die serieus overwegen naar Zeeland te verhuizen en hun partner een (Ver)wenweekend aan. Ze krijgen 300 euro en een gesprek met twee leden van de commissie Opvolging & vestiging over de mogelijkheden om hier huisarts te worden. Ook hebben we samen met andere Zeeuwse zorgorganisaties en de provincie Zeeland de website www.zeelandzoektjou.nl gelanceerd. Er dreigt namelijk niet alleen een tekort aan huisartsen, maar ook aan specialisten ouderengeneeskunde, psychiaters en tandartsen. We trekken samen op om medische academici en hun partners te laten zien wat Zeeland te bieden heeft.”
In kleine groepjes spreken over de toekomst
“Het tweede speerpunt is de infrastructuur van de huisartsenzorg. De vraag is hoe we de huisartsenzorg in de toekomst kunnen organiseren om continuïteit van zorg te blijven bieden. In dit kader organiseren we ‘scenariobijeenkomsten’ met kleine groepjes huisartsen waarin we het over de toekomst hebben.”
“De ervaring leert dat opvolgers niet staan te springen om een praktijk over te nemen die niet bij de tijd is. Daarom stimuleren we solisten om na te denken over samenwerking, bijvoorbeeld in een groepspraktijk, en zo nodig over nieuwe huisvesting. Huisartsen die hierover verder willen doordenken, bieden we vertrouwelijke adviesgesprekken aan.”
Noodscenario’s bepalen
“Speerpunt 3 gaat over noodscenario’s: wat te doen als een huisarts plotseling uitvalt. Voor deze situaties kijken we samen met alle betrokkenen naar oplossingen, om te voorkomen dat de continuïteit van de zorg in gevaar komt, of collega-praktijken overbelast raken.”
Wat levert jullie aanpak op?
“We hebben al ruim 20 huisartsen in Zeeland verwelkomd en zijn continu in gesprek met geïnteresseerde waarnemers en potentiële praktijkhouders. Onze aanpak lijkt dus vruchten af te werpen.”
Welke uitdagingen en knelpunten komen jullie tegen?
“Een deel van de waarnemers wil uiteindelijk wel een eigen praktijk, maar stelt die beslissing om allerlei redenen steeds langer uit. Daar moet het gesprek over gaan: welke faciliteiten en ondersteuning zijn nodig om de drempel naar het praktijkhouderschap te verlagen.”
Hoe zit het met de financiering?
“We krijgen subsidie van VEZN; een initiatief van de zorgverzekeraars CZ en VGZ om met projectfinanciering bij te dragen aan regionaal relevante ontwikkelingen in de zorg. VEZN betaalt ook de social media- en marketingcampagne die we onder meer rond de Vakantiedokter hebben opgezet.”
Tip voor collega’s?
“Breng het huisartsentekort in jouw provincie of regio goed in beeld. Onderzoek hoeveel huisartsen er de komende vijf, tien jaar met pensioen gaan, waar deze praktijken zitten, hoe hun praktijken ervoor staan en hoe de samenwerking is georganiseerd. Als je dat beeld scherp hebt, kun je een plan maken en daar financiering voor zoeken. Onderschat vooral niet wat er moet gebeuren. Als je echt resultaten wil bereiken, kom je er niet met wat losse acties, maar moet je een strategische aanpak hebben en er serieus tijd en energie in steken.”
Advies van de LHV
Breng het (dreigende) huisartsentekort in de provincie of regio goed in beeld. Adviseer stoppende praktijkhouders hoe praktijken aantrekkelijk gemaakt kunnen worden voor overname. Betrek (toekomstig) praktijkzoekers bij het vinden van oplossingen. Formuleer een strategische aanpak en zorg dat er voldoende tijd en mankracht beschikbaar is om deze uit te voeren.