Spring naar content

ZZP-wetgeving in de huisartsenzorg (wet DBA)

De overheid wil schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie voorkomen, ook in de huisartsenzorg. Voor huisartsen betekent dit dat de inzet van waarnemers, praktijkmedewerkers en andere zzp’ers opnieuw onder de loep ligt.

Wat betekent dit voor jou als huisarts?

Als je werkt met waarnemers of zelf als zelfstandige werkt, loop je risico om als schijnzelfstandige te worden aangemerkt. Dat kan financiële en fiscale gevolgen hebben.

Als LHV zijn we ervan overtuigd dat binnen de huidige wetgeving en rechtspraak in bepaalde situaties nog steeds ruimte is om als zzp-huisarts te werken. Zeker als het gaat om kortdurende waarnemingen.

Het is belangrijk dat je goed weet in welke situatie je wel als zelfstandige kunt werken en in welke situatie niet. Om je hierbij te helpen hebben we de LHV-vergewistool ontwikkeld.

Nieuw: de LHV-vergewistool (binnenkort beschikbaar)

Met deze tool kan je je, voorafgaand aan een opdracht, ervan ‘vergewissen’ of de opdracht als zzp-er uitgevoerd kan worden. De tool bestaat uit ca 20 vragen en toetst aan de geldende wetgeving en de Deliveroo-criteria (uitspraak Hoge Raad). Ook de modelovereenkomsten zijn verwerkt in de tool.

Voordelen gebruik vergewistool:

  • Snel advies of je een opdracht als zelfstandige kan uitvoeren
  • Advies over te leveren ‘bewijs/documentatie’
  • Suggestie voor alternatief als er niet als zzp-huisarts gewerkt kan worden
  • Helpt je bij afweging voor toekomstige werkwijze: in loondienst of waarnemer

We zijn in gesprek over het koppelen van de tool met de WaarneemApp. Dat zou het gebruik van de tool datagedreven, snel en simpel maken; gebruikers hoeven niet elke keer hun gegevens opnieuw in te voeren.

Veelgestelde vragen

Dat hangt ervan af hoe je wilt werken als waarnemer. Als LHV zijn we ervan overtuigd dat kortdurende waarneming mogelijk blijft. Met de vergewistool kan je je voorafgaand aan elke opdracht ervan vergewissen of je de opdracht als zelfstandige kan uitvoeren. Langdurige waarneming wordt naar alle waarschijnlijkheid door de Belastingdienst wel als schijnzelfstandigheid aangemerkt. We raden je aan al je opdrachten vooraf te toetsen met de vergewistool. Als daaruit blijkt dat veel niet meer als zelfstandige kan worden gedaan, is het raadzaam om na te denken over een loondienstverband of praktijkhouderschap.

Ja. We zijn ervan overtuigd dat er binnen de huidige wetgeving en rechtspraak ruimte is om waarnemers in te huren voor kortdurende waarnemingen. We raden je wel aan om voorafgaand aan de opdracht samen met de waarnemer je via de vergewistool te ervan te vergewissen of de opdracht daadwerkelijk buiten dienstbetrekking kan worden gedaan.

De overheid wil schijnzelfstandigheid terugdringen. Opdrachtgever en opdrachtnemer zijn samen verantwoordelijk om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Met de vergewistool kan je vooraf je ervan vergewissen of een arbeidsrelatie mogelijk beoordeeld wordt als een schijnzelfstandigheid. En met het gebruik ervan kan je aantonen dat je je verantwoordelijkheid hebt genomen. Uiteraard geldt dit alleen als je het advies van de vergewistool hebt opgevolgd. Disclaimer: de vergewistool geeft geen garantie; de belastingdienst kan altijd anders oordelen. 

Alle modelovereenkomsten zijn geldig tot 1 januari 2030, tenzij sprake is van strijd met wet- en regelgeving. Je kunt ze dus nog gebruiken.

Hierbij is het volgende van belang:

  • Werk daadwerkelijk zoals vastgelegd in de modelovereenkomst.
  • Controleer of de wijze van uitvoering van de overeenkomst in overeenstemming is met de daarin opgenomen afspraken, dat met de juiste versie van de overeenkomst wordt gewerkt en er in de dagelijkse uitvoering geen regels of verplichtingen worden opgelegd die eigenlijk alleen van toepassing zijn op werknemers.

Het gebruik van een modelovereenkomst is geen garantie dat geen sprake is van schijnzelfstandig. De Belastingdienst toetst achteraf hoe er feitelijk wordt gewerkt. Slechts wanneer er – strikt – gewerkt wordt conform de gemaakte afspraken in de modelovereenkomst kan je een beroep doen op ‘gerechtvaardigd vertrouwen’ dat geen sprake is schijnzelfstandigheid.

Hiervoor hebben we een aantal scenario’s opgesteld. Deze berekeningen geven globaal duidelijkheid over het verschil in kosten en inkomsten tussen werken als zelfstandige of in loondienst.

Ook het rekenmodel zoals getoond tijdens het webinar zelfstandigenbeleid kan duidelijkheid geven. Dit rekenmodel is te vinden op de website van De bevlogen huisartsen en op de cursuspagina van Medische Scholing.

  1. We lobbyen voor behoud flexibele schil voor ziek, piek en uniek en in de ANW-zorg op de HAP. Hiervoor hebben wij veelvuldig contact met ministerie van VWS, SZW en de Belastingdienst.
  2. We roepen het kabinet op risicogestuurd te handhaven tot er duidelijke wetgeving is.
  3. We bieden je duidelijkheid vooraf wanneer je als zelfstandige kunt werken of een zzp-huisarts kunt inzetten. Hiervoor hebben we de LHV-vergewistool ontwikkeld.
  4. We helpen je het risico op schijnzelfstandigheid te minimaliseren door actuele informatie

Onze lobbydoelen worden breed gesteund in de Tweede Kamer. Er zijn diverse moties aangenomen voor behoud flexibele schil en risicogestuurde handhaving

Lees meer over onze inzet in ons nieuwsbericht: Verzoek aan kabinet: zet in op risicogericht handhaven in 2026 – LHV

Lees alle nieuwsberichten over dit thema

Beoordeling casuïstiek

Om duidelijkheid te krijgen over de inzet van zzp-huisartsen heeft de LHV een aantal casusposities voorgelegd aan de Belastingdienst.

  1. Korte waarneming (bij kortdurende ziekte, vervanging zwangerschapsverlof)
  2. Langdurige waarneming
  3. De praktijkhouder op de HAP
  4. VIP-waarneming op de HAP
  5. Losse waarneming op de HAP
  6. Ingroei naar praktijkhouderschap door een waarnemend huisarts

De Belastingdienst heeft vier van de zes casusposities afgewezen. Alleen de praktijkhouder op de HAP (casus 3) en de ingroei naar praktijkhouderschap (casus 6) worden door de  Belastingdienst beoordeeld als ‘buiten dienstbetrekking’. Met andere woorden: in deze 2 situaties is er in de ogen van de ministeries vermoedelijk geen sprake van schijnzelfstandigheid. 

De LHV is het met deze beoordeling niet eens.

Wij vinden dat de Belastingdienst in hun beoordeling te weinig rekening houdt met wat werken in de huisartsenzorg inhoudt.

  • Waarnemend huisartsen zijn volledig zelfstandig aansprakelijk voor de door hun verleende zorg.
  • Een waarnemend huisarts bepaalt zelf zijn medisch-inhoudelijk handelen en gaat zelf een geneeskundige behandelovereenkomst aan.

Nieuwe wet: Vbar of toch de Zelfstandigenwet?

De Wet Vbar (Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden) moet op termijn de Wet DBA vervangen. De Vbar ligt op dit moment in de Tweede Kamer, maar het is onduidelijk wanneer hij ingevoerd wordt.

Tegelijkertijd hebben vier partijen in de Tweede Kamer (D66, CDA, VVD en SGP) het initiatief genomen voor een nieuwe wet: de Zelfstandigenwet. Deze wet, biedt ons inziens, echte zzp-ers meer ruimte dan de Vbar. Het is onduidelijk of en wanneer deze wet ingevoerd kan worden. Dat hangt ook af van het nieuw te vormen kabinet.

Lees meer: Reactie op internetconsultatie Zelfstandigenwet en Reactie op internetconsultatie Wet Vbar.

Gebruik modelovereenkomsten

De Belastingdienst heeft de bestaande goedgekeurde modelovereenkomsten verlengd tot en met 31 december 2029. LHV-leden kunnen gebruikmaken van de volgende:

Soort overeenkomstStatus per 2025
DuurwaarnemingGeldig tot eind 2029
Incidentele waarnemingGeldig tot eind 2029
PraktijkmedewerkingGeldig tot eind 2029
Aansluitovereenkomst HAPGeldig tot eind 2029
POH-ggzNiet meer toegestaan

Het gebruik van een modelovereenkomst is geen garantie dat geen sprake is van schijnzelfstandig. De Belastingdienst toetst achteraf hoe er feitelijk wordt gewerkt. Slechts wanneer er – strikt – gewerkt wordt conform de gemaakte afspraken in de modelovereenkomst kan je een beroep doen op ‘gerechtvaardigd vertrouwen’ dat geen sprake is schijnzelfstandigheid.

LHV scenario’s: verschil loondienst-waarneming

Om je inzicht te geven in het verschil in verdiensten/loonkosten tussen waarnemen en loondienst hebben we drie scenario’s laten uitwerken. In de scenario’s kan je zien wat het verschil is in besteedbaar inkomen bij werken in loondienst versus werken als waarnemer in voltijd (40 uur) of in deeltijd (24 uur). Hetzelfde is gedaan voor de loonkosten die de praktijkhouder heeft voor een werknemer in werkdienst versus de inhuur van een zelfstandige.

  1. Salarisschaal 1 versus  waarneem-uurloon € 70,-
  2. Salarisschaal 4 versus  waarneem-uurloon € 75,-
  3. Salarisschaal 9 versus  waarneem-uurloon € 80,-

Tijdpad

1 februari 2016

Invoering door de Belastingdienst goedgekeurde modelcontracten

1 april 2017

Oproep LHV de duur van waarneemcontracten niet te beperken

Korte en lange waarneming is belangrijk voor continuïteit en kwaliteit van de zorg

1 juni 2018

Brief aan Tweede Kamer over bijzondere positie van zzp’ers in de huisartsenzorg

1 januari 2019

Instelling handhavings-moratorium tot 2021

1 augustus 2019

Gesprek met Directeur Arbeidsverhoudingen SWZ.

Opnieuw zorgen geuit, met name over opdracht langer dan een jaar

1 november 2020

Specifieke zorgbrede evaluatie webmodule, op verzoek van LHV

1 september 2021

Introductie webmodule uitgesteld

1 oktober 2022

Stappenplan om te komen tot duidelijkheid over regelgeving

16 december 2022

Kamerbrief over werken als zelfstandige

Lees de brief hier

21 november 2023

Onze reactie op de internetconsultatie Wet VBar

Lees onze reactie hier

5 september 2024

Inbreng ronde tafel zelfstandigenbeleid: behoud flexibele schil voor ziek, piek en uniek

Bekijk de inbreng hier

12 september 2024

Modelovereenkomsten tot 2026 geldig

Lees het nieuwsbericht hier

1 januari 2025

Einde Handhavingsmoratorium DBA

Nieuws

Op 18 december debatteert de Vaste Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over het werken als zzp’er. In aanloop naar

Voor een 24/7 toegankelijke huisartsenzorg zijn alle huisartsen nodig: praktijkhouders, huisartsen in loondienst én waarnemend huisartsen. De huidige wetgeving beperkt

De ministeries SZW, VWS en Financiën/Belastingdienst hebben ons laten weten dat zij ons standpunt m.b.t. de door ons ingediende casussen

Meer nieuws

Meer weten?