Op weg naar huisarts worden
Als huisarts in opleiding ga je een prachtig en veelzijdig vak tegemoet. Maar eerst de opleiding, een tijd vol nieuwe indrukken en ervaringen. Wij maken je wegwijs in het zorglandschap waarin je werkt. En we vertellen je wat de LHV voor je doet. Want wij zijn er ook voor jou als huisarts in opleiding.
Hoe zit de huisartsenzorg in elkaar?
Tijdens je opleiding leer je veel over consultvoering, behandelingsmogelijkheden en veel voorkomende aandoeningen. De focus ligt vaak sterk op het werk ‘in de spreekkamer’. Maar wat zich in die spreekkamer afspeelt, wordt beïnvloed door allerlei factoren en processen om de spreekkamer heen. Dat is best complex om te doorzien. We leggen de belangrijkste factoren aan je uit.
1. Tijd
Nog niet zo lang geleden was de standaard consulttijd voor een huisarts 10 minuten. Nu werken de meeste praktijken met een standaardconsultduur van 15 minuten. Dat is hard nodig, want de vragen waarmee patiënten komen, worden steeds complexer.
Ook in andere opzichten hebben huisartsen meer tijd nodig. Cijfers over de huisartsenzorg van de afgelopen jaren wijzen uit dat de huisarts het steeds drukker krijgt: met onder andere complexere problematiek tijdens het spreekuur, meer administratieve lasten en veel overleg met andere zorgverleners. Er is meer tijd per patiënt nodig om dat allemaal goed op te pakken. Pilots met huisartsenpraktijken die een oplossing vonden om meer tijd voor de patiënt te realiseren, boekten de afgelopen jaren succes voor de huisarts en de patiënt.
Met meer tijd voor het gesprek komen patiënten minder vaak terug, hoeft de huisarts minder vaak te verwijzen en heeft de huisarts meer plezier in het werk. In het Integraal Zorgakkoord (IZA) is afgesproken dat er structurele financiering komt voor alle huisartsenpraktijken die willen starten met meer tijd voor de patiënt.
2. Team
In een huisartsenpraktijk werken medewerkers die de huisarts ondersteunen en zelf zorg verlenen. De overgrote meerderheid van de huisartsen werkt samen met één of meer collega’s. De meeste huisartsen werken in een duopraktijk of in een groepspraktijk. Hieronder lees je met welke medewerkers je vaak te maken krijgt in de huisartsenpraktijk:
Met deze medewerkers krijg je vaak te maken in de huisartsenpraktijk:
Deze functies komen wat minder voor in huisartsenpraktijken, maar kun je wel tegenkomen:
3. Aanbod huisartsenzorg
Tijdens de huisartsenopleiding zal veel van de kennis die je opdoet, betrekking hebben op het Basisaanbod huisartsenzorg. Kort gezegd: dit is wat alle Nederlanders van hun eigen huisarts mogen verwachten aan zorgaanbod. Het basisaanbod is de kern van het vak.
Soms besluiten huisartsen het aanbod in hun praktijk te verbreden, dat noemen we het extra aanbod. Dit aanbod vergt extra scholing of een aangepaste praktijkvoering en wordt niet standaard door alle huisartsen gedaan. Het basisaanbod en extra aanbod staan beschreven in het Aanbod Huisartsengeneeskundige zorg van de LHV.
Het basisaanbod is een belangrijk middel om als huisartsen duidelijk te maken welke taken wel bij ons horen en welke niet. Dat maakt duidelijk aan andere zorgverleners en beleidsmakers wat ze van de huisarts mogen verwachten en wat niet.
4. ANW-uren
Als een huisartsenpraktijk een contract sluit met een zorgverzekeraar, dan garandeert de praktijk daarin om 24 uur per dag, 7 dagen per week urgente zorg te kunnen leveren. Om aan die afspraak te kunnen voldoen, zijn bijna alle huisartsenpraktijken aangesloten bij een huisartsenpost (HAP) in hun regio.
De huisartsenpost levert de spoedzorg buiten de openingstijden van de huisartsenpraktijk, dus in de avond-, nacht- en weekenduren (ANW) en op feestdagen. De diensten op de huisartsenposten worden gevuld door huisartsen die in die regio werken: de praktijkhouders, huisartsen in dienstverband en waarnemend huisartsen.
De huisartsenpost is er voor spoedeisende huisartsenzorg. Dat is zorg die niet kan wachten tot de eigen huisartsenpraktijk weer geopend is. Tijdens het werken op de HAP zie je patiënten uit een grotere regio dan in de praktijk, met spoedeisende klachten en heb je niet het volledige patiëntendossier tot je beschikking. Dat maakt het werken op de huisartsenpost anders dan in de praktijk en een waardevolle ervaring om op te doen tijdens je opleiding.
Het is vaak erg druk op de huisartsenpost en het werken op de post legt een flinke belasting op de huisartsen. Daar proberen we als LHV wat aan te doen. Een grote stap die we in 2023 hebben gezet, is dat de verantwoordelijkheid voor de diensten gelijker wordt verdeeld over alle huisartsen in de regio. Daarnaast willen we terugdringen dat patiënten de huisartsenpost bevragen voor niet-spoedvragen. Dat komt nog teveel voor. We proberen met onder andere een publiekscampagne en strengere triage de focus op de spoedzorg terug te brengen.
Tenslotte is het nodig dat de afstemming met andere spoedzorg (zoals ziekenhuizen en ggz) wordt verbeterd.
Lees meer over de zorg in de ANW-uren en onze acties.
5. Declareren
De omzet van een gemiddelde huisartsenpraktijk bestaat voor het grootste deel uit vergoedingen van zorgverzekeraars. Bij de zorgverzekeraars declareert de praktijk onder meer de inschrijftarieven (dat is een vast bedrag per ingeschreven patiënt per kwartaal), consulttarieven, de module- en verrichtingentarieven en de werkzaamheden van de POH-ggz.
Voor het grootse deel van de declaraties gelden maximumtarieven, die door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) worden vastgesteld. Voor een beperkt deel van de declaraties gelden vrije tarieven. Die tarieven spreekt een praktijk zelf af met de zorgverzekeraar of de zorggroep (als het om ketenzorg gaat).
Het declareren in de huisartsenzorg is best complex. Daarom helpt de LHV huisartsenpraktijken daarmee. Zo hebben we een declareerwijzer met uitleg over wat je wanneer mag declareren en geven we hier scholing over. Waar nodig stelt de LHV regels op voor het registreren en declareren van behandelingen. Wij houden ook toezicht op zorgverzekeraars en zorgaanbieders of zij zich houden aan de wetten en regels.
Vanuit de LHV is per zorgverzekeraar een Overleg Team Huisartsenzorg (OTH) opgericht. Deze teams overleggen met de preferente zorgverzekeraar voor hun gebied over de inhoud en organisatie van landelijke thema’s, zoals de zorg aan kwetsbare patiëntgroepen of Meer Tijd voor de Patiënt. Deze teams mogen niet onderhandelen met de zorgverzekeraars, de Mededingingswet stelt dat elke praktijk dit individueel moet doen.
Lees meer over de bekostiging van de huisartsenzorg.
6. Verwijzen
De huisartsenpraktijk is meestal de eerste plek waar mensen aankloppen met gezondheidsvragen. En in veruit de meeste gevallen, zo’n 95 procent, kan de zorgvraag ook binnen de huisartsenpraktijk worden opgepakt en waar nodig behandeld.
Als huisarts ben je daarnaast ook poortwachter. Dat betekent dat je patiënten kunt verwijzen naar specialistische hulp. Tweedelijnszorg zoals ziekenhuiszorg en de ggz zijn alleen toegankelijk na een verwijzing van de huisarts.
Je beslist samen met de patiënt of je een verwijzing maakt en naar wie je de patiënt verwijst. De verwijzing verstuur je meestal elektronisch naar de betreffende zorgaanbieder. In andere gevallen geef je de verwijzing aan de patiënt mee en kan die zelf een afspraak maken met de zorgaanbieder.
7. ICT
Huisartsen zijn een knooppunt van digitale informatie. Waar je in je opleidingstijd meteen al mee te maken krijgt, is het huisartseninformatiesysteem (HIS). Met behulp van het HIS hou je patiëntendossiers bij, plan je afspraken, schrijf je medicatie voor en declareer je bij zorgverzekeraars. Elke HIS werkt weer anders. Wist je dat de LHV een HIS-wiki heeft?
Dit is een verzameling handleidingen voor het gebruik van verschillende HIS’en. Handig voor als je in een andere praktijk gaat werken tijdens de opleiding.
Daarnaast is het huisartsendossier een belangrijke bron van informatie voor andere zorgverleners. Bijvoorbeeld voor de specialist waar je een patiënt naar verwijst. Of voor de apotheker die medicatie verstrekt en daarom wil weten wat voor andere medicijnen de patiënt nog meer gebruikt. Daarom zijn er allerlei systemen waarmee informatie met andere zorgverleners (met toestemming van de patiënt!) kunnen worden uitgewisseld. Een belangrijk systeem is het LSP, waarmee de belangrijkste informatie uit het patiëntendossier kan worden ingezien als een patiënt zich meldt op de huisartsenpost.
Lees meer over patiëntgegevens en ICT
8. Huisvesting
Een geschikte praktijk is natuurlijk essentieel om het werk als huisarts uit te voeren. Een praktijk in de wijk met voldoende ruimte voor het team. De LHV adviseert huisarten bij het (ver)bouwen van hun praktijk. Ook dringen we bij de politiek en diverse partijen aan om te komen tot oplossingen voor geschikte en betaalbare huisvesting.
Bij de (ver)bouw en inrichting van een huisartsenpraktijk moet je met allerlei zaken rekening houden. Sowieso natuurlijk met wet- en regelgeving zoals het Bouwbesluit en de Arbowet. Daarnaast zijn er aspecten die zorgen voor een prettige praktijkruimte voor de zorgverleners en de patiënten. Zoals goede geluidsisolatie voor de privacy van patiënten, een goede scheiding tussen drukke publieke ruimtes zoals de wachtkamer en rustige werkruimtes zoals de backoffice van de doktersassistenten, goede toegankelijkheid voor mensen met fysieke en visuele beperkingen en laaggeletterden en gezonde huisvestingskosten. Als LHV geven we advies aan onze leden, over nieuwbouw, verbouw, verduurzaming, huurcontracten en alles wat er verder bij een praktijkpand komt kijken.
Lees meer over Bouwadvies
Het is ook belangrijk om voldoende ruimte te hebben voor alle werkenden in de praktijk, zoals voor jou als aios. Dat is in deze tijd helaas geen vanzelfsprekendheid meer. Meer dan 3 op de 4 huisartsen heeft op de een of andere manier een huisvestingsprobleem: te krap, te duur, ongeschikt – noem maar op. De LHV maakt zich hard voor passende en betaalbare huisvesting voor iedere praktijk. Gemeenten moeten in hun bestemmingsplannen voldoende ruimte voor huisartsenpraktijken opnemen. Wij zetten daarvoor in op goede afspraken met gemeenten, de NZa en zorgverzekeraars. En we ondersteunen huisartsen actief bij praktijkgerichte problemen.
Lees meer over Huisvestingsproblemen
Hoe zetten wij ons voor jou in?
De LHV is dé huisartsenvereniging van Nederland. Wij verbinden 14.000+ leden met elkaar en behartigen hun belangen. De LHV is er voor alle huisartsen en huisartsen in opleiding, in alle regio’s, werkvormen en carrièrefasen. Wij voeren gesprekken met overheden, zorgverzekeraars en andere organisaties die invloed hebben op de huisartsen. We geven advies aan leden over allerlei zaken waar huisartsen in het werken mee te maken krijgen en aan aios-leden over het voorbereiden op het werk na het afstuderen. Ook organiseren we veel nascholingen.
De LHV houdt zich bezig met de organisatorische kant van de huisartsenzorg, niet de medisch-inhoudelijke kant (dat doet het NHG). We richten ons op de voornaamste thema’s waar jij als huisarts mee te maken krijgt in het werken als huisarts, zoals: tijd voor patiëntenzorg, financiering van de huisartsenzorg, arbeidsmarkt voor huisartsen en ondersteunend personeel.
Meer weten over onze vereniging? Lees verder.
Terugkijken: Doctalk
Huisarts kun je op verschillende manieren zijn. Weet jij al wat de volgende stap wordt? Ga je in loondienst, start je een eigen praktijk of ga je een tijdje waarnemen? In deze Doctalk komen verschillende huisartsen over de verschillende werkvormen aan het woord. Zij vertellen je in vogelvlucht meer over de invulling van het huisartsenvak en hopen jouw keuze voor de volgende stap in je carrière gemakkelijker te maken.
Met wie heb je nog meer te maken?
Als huisarts krijg je met veel verschillende partijen te maken. Hoe ziet het zorglandschap er precies uit? En wat wordt jouw positie als huisarts daarin? Wij geven je een kort overzicht van de organisaties die relevant zijn voor jou:
Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is de wetenschappelijke vereniging van huisartsen en heeft als doel een wetenschappelijk verantwoorde beroepsuitoefening door de huisarts te bevorderen. Het NHG doet zelf geen onderzoek, maar zorgt wel voor de implementatie naar de praktijk en de inbedding in richtlijnen.
De KNMG is de federatie van 7 artsenverenigingen en de vereniging van geneeskundestudenten. De LHV is één van de acht federatiepartners en zit in het federatiebestuur van de KNMG. De federatie houdt zich bezig met dossiers die voor alle artsen relevant zijn, zoals wetgeving en medisch-ethische kwesties. Als LHV-lid ben jij ook aangesloten bij de KNMG. Je kunt daardoor bij de KNMG terecht voor advies en ondersteuning en je ontvangt het weekblad ‘Medisch Contact’.
Een huisartsenpost verleent spoedeisende huisartsenzorg tijdens de avond, de nacht, in weekenden en op feestdagen. Dit is zorg die niet kan wachten tot het eerstvolgende spreekuur. Op een post wordt het dienstrooster ingevuld door praktijkhouders, huisartsen in loondienst en waarnemend huisartsen. De post heeft personeel in dienst die ondersteunend werk doet: triagisten, assistenten, administratieve medewerkers etc.
Veel huisartsenpraktijken zijn aangesloten bij een zorggroep of regionale huisartsenorganisatie.
Zorggroepen coördineren en ondersteunen huisartsenpraktijken in hun regio in de programmatische zorg die zij leveren aan patiënten met chronische ziekten. Denk daarbij aan diabetes mellitus, cardiovasculaire problemen, astma en COPD. De zorggroepen sluiten hiervoor contracten met zorgverzekeraars.
Tegenwoordig hebben zorggroepen vaak een breder takenpakket dan de organisatie van de chronische zorg. Vaak worden ze dan regionale huisartsenorganisaties genoemd (RHO’s). Naast chronische zorg leveren ze ondersteuning aan huisartsen op het gebied van ICT, zorgvernieuwing, arbeidsmarkt, opleidingen en administratie. Ook maken ze namens de aangesloten huisartsen samenwerkingsafspraken met stakeholders in de regio (ziekenhuizen, ggz, thuiszorg etc.).
InEen is de branchevereniging van organisaties in de eerstelijnszorg: gezondheidscentra, zorggroepen, huisartsenspoedposten en regionale ondersteuningsstructuren (ROS’en). Zij behartigen de belangen van deze organisaties die voor en met de huisartsen werken. Daarmee heeft InEen indirect ook impact op het werk van huisartsen. De LHV trekt bij veel onderwerpen samen op met InEen.
Wat heb jij aan je lidmaatschap?
Wij ondersteunen huisartsen met informatie en persoonlijk advies. Wij zijn er ook voor aios huisartsgeneeskunde en huisartsen die net begonnen zijn met werken. Lees wat wij voor jou kunnen betekenen.
Ik ben net gestart met de opleiding
Je profiteert vanaf het begin van je LHV-lidmaatschap van ledenvoordelen. Wat wij voor je doen tijdens de opleiding:
Ik ben me aan het voorbereiden op werken als huisarts
Je bent bijna afgestudeerd, en nu? Denk alvast aan de volgende punten die je geregeld moet hebben voordat je begint met werken:
Nog geen lid?
Ben je aios en nog geen lid van de LHV? Vraag dan je lidmaatschap aan via de SBOH. Zolang jij in opleiding bent tot huisarts betaalt de SBOH jouw lidmaatschap.
Ben je inmiddels huisarts, dan meld je je aan via onze lidmaatschapspagina en krijg je het eerste jaar na afronden van je opleiding korting op je contributie.
Feiten en cijfers huisartsenzorg
Ben je benieuwd hoeveel huisartsen er eigenlijk zijn in Nederland? Of hoe een werkweek van een huisarts eruitziet? Bekijk de feiten en cijfers over de huisartsenzorg op deze pagina.
Ervaring van collega’s
Je ontvangt 6 keer per jaar het LHV-ledenblad De Dokter. Hierin lees je over de ervaringen van collega-huisartsen. Lees de laatste editie van De Dokter online.
Podcast
In de podcast Zo wil ik dokteren van de LHV hoor je verhalen van huisartsen uit de dagelijkse praktijk. We behandelen de uitdagingen die huisartsen tegenkomen. Hoe ga je om met agressieve patiënten bijvoorbeeld, of hoe zorg je voor rust in je hoofd? Lees hier meer over alle afleveringen.
Waar vind je ons?
Je kunt ons bereiken via lhv@lhv.nl of bel 085 – 048 00 00. Je kunt ons ook via de website een vraag stellen en ons volgen op: